Teleangiektazje – czym są pajączki na nogach?
Teleangiektazje, potocznie nazywane pajączkami naczyniowymi, to drobne, poszerzone naczynia krwionośne widoczne pod skórą w postaci cienkich, fioletowych lub czerwonych „nitek”. Mają zwykle średnicę powyżej 1 mm i z czasem mogą tworzyć charakterystyczne rozgałęzienia przypominające sieć pająka lub korzenie drzewa. Najczęściej pojawiają się na nogach – zwłaszcza na łydkach, udach i w okolicy kostek. Choć zazwyczaj nie wywołują dolegliwości bólowych, a jedynie są defektem estetycznym – w niektórych przypadkach mogą stanowić jeden z pierwszych objawów poważniejszych problemów [1].
Pajączki na nogach – przyczyny
Pajączki na udach powstają w wyniku osłabienia ścianek naczyń krwionośnych lub zaburzeń w funkcjonowaniu zastawek żylnych. Bywają skutkiem przewlekłej niewydolności żylnej. Do ich rozwoju mogą przyczyniać się także urazy, ekspozycja na promieniowanie UV oraz zmiany hormonalne związane z ciążą, menopauzą lub stosowaniem antykoncepcji hormonalnej [2].
Pękające naczynka na nogach – czynniki ryzyka
Ryzyko pojawienia się pajączków wzrasta z wiekiem i zwykle dotyczy kobiet niż mężczyzn. Często odpowiadają za nie predyspozycje genetyczne – osoby, u których w rodzinie występowały żylaki lub teleangiektazje, są bardziej narażone na ich powstawanie.
Znaczenie mają także czynniki związane ze stylem życia, takie jak długotrwałe stanie lub siedzenie w jednej pozycji, nadwaga, mała aktywność fizyczna czy noszenie obcisłej odzieży. Zwiększone ryzyko obserwuje się również w czasie ciąży, w okresach wahań hormonalnych, a także u osób palących papierosy lub z przebytą zakrzepicą żył głębokich [2].
Kiedy pajączki na nogach stanowią objaw niewydolności żylnej?
Pajączki na nogach (teleangiektazje), choć same w sobie nie zawsze oznaczają chorobę, mogą być jednym z pierwszych sygnałów rozwijającej się przewlekłej niewydolności żylnej. Szczególnie jeśli pojawiają się wraz z innymi dolegliwościami, takimi jak [3]:
uczucie ciężkości nóg,
obrzęki (zwłaszcza wokół kostek),
nocne kurcze mięśni łydek,
ból lub pieczenie nóg nasilające się pod koniec dnia.
Wraz z postępem niewydolności żylnej mogą pojawić się również większe żylaki, przebarwienia skóry, stwardnienia i zmiany troficzne (np. trudno gojące się rany).
Czy pajączki naczyniowe są sygnałem do wizyty u lekarza?
Pajączki naczyniowe często pojawiają się na wczesnym etapie choroby żylnej. Dlatego, jeśli zauważysz ich nasilające się występowanie, szczególnie po długim staniu lub siedzeniu oraz inne objawy towarzyszące, skonsultuj się z lekarzem flebologiem [3].
Diagnostyka i leczenie pajączków na nogach
Leczenie pajączków na nogach jest dobierane indywidualnie i zależy od przyczyny ich powstania. W pierwszej kolejności lekarz ocenia zmiany na podstawie wywiadu oraz badania fizykalnego, a w razie podejrzenia niewydolności żylnej może zlecić dodatkową diagnostykę, np. USG Doppler. Jeśli teleangiektazje są jedynie problemem kosmetycznym, stosuje się małoinwazyjne zabiegi zamykające poszerzone naczynka [1].
Leki z diosminą
Jeśli pajączki są wczesnym sygnałem przewlekłej niewydolności żylnej (PNŻ), możesz skonsultować z lekarzem przyjmowanie leków flebotropowych, które są dostępne zazwyczaj bez recepty. Zawierają m.in. zmikronizowaną diosminę, która przyczynia się do zwiększenia napięcia żylnego naczyń oraz zwiększenia odporności naczyń włosowatych [4].
Laseroterapia
Alternatywą dla drobnych pajączków, zwłaszcza na twarzy i nogach, jest terapia laserowa lub IPL (intensywne światło impulsowe), w której energia świetlna jest pochłaniana przez hemoglobinę w naczyniu, prowadząc do jego zamknięcia [1].
Termokoagulacja
Termokoagulacja to metoda zamykania naczyń krwionośnych za pomocą ciepła. Do widocznego naczynia, czyli „pajączka”, wprowadza się bardzo cienką igłę, która przekazuje ciepło. Gdy temperatura osiągnie około 70°C, naczynie zamyka się, a pajączek stopniowo blednie i zanika [1].
Mikroflebektomia (miniflebektomia)
Mikroflebektomia, znana również jako miniflebektomia, to mikrochirurgiczna metoda usuwania pajączków naczyniowych. Stosuje się ją wówczas, gdy inne, mniej inwazyjne metody leczenia okazały się nieskuteczne lub gdy problem nawraca. Zabieg polega na chirurgicznym usunięciu widocznych pod skórą naczyń przez małe otwory lub nacięcia o wielkości 2-3 mm. Zazwyczaj wykonuje się go w znieczuleniu miejscowym [1].
Domowe sposoby na pajączki na udach
Domowe sposoby na pajączki na udach mogą przyczynić się do ograniczenia ich powstawania, a także stanowić wsparcie w leczeniu rozszerzonych naczyń.
Przede wszystkim staraj się regularnie odpoczywać z uniesionymi nogami – ułatwia to odpływ krwi z kończyn dolnych i zmniejsza uczucie ciężkości. Korzystny wpływ mają również lekkie ćwiczenia fizyczne, takie jak marsz, pływanie czy jazda na rowerze. Unikaj długotrwałego stania lub siedzenia w jednej pozycji oraz noszenia obcisłej odzieży. Postaraj się kontrolować masę ciała, a w przypadku nadwagi – dążyć do jej redukcji. Dodatkowo warto zadbać o zdrową dietę, bogatą w warzywa, owoce i produkty wspierające elastyczność naczyń krwionośnych.
Źródła
[1] Wiercińska M., Teleangiektazje (pajączki naczyniowe) – co oznaczają pajączki na nogach, udach i twarzy?, Medycyna Praktyczna: https://www.mp.pl/pacjent/zakrzepica/wszystkoozakrzepicy/zakrzepicazylna/349721,teleangiektazje-pajaczki-naczyniowe-co-oznaczaja-pajaczki-na-nogach-udach-i-twarzy [Dostęp online: 25.07.2025]
[2] Stephanie S. Gardner, Varicose Veins and Spider Veins: Symptoms and Treatment, WebMD: https://www.webmd.com/skin-problems-and-treatments/cosmetic-procedures-spider-veins [Dostęp online: 25.07.2025]
[3] Raetz J., Wilson M., Collins K., (tłum. Pustkowski M.), American Family Physician, 2019; 99 (11): 682–688Choroby układu żył powierzchownych - żylaki: https://www.mp.pl/zakrzepica/wytyczneartykuly/artykuly_przegladowe/225008,zylaki-rozpoznanie-i-leczenie [Dostęp online: 25.07.2025]
[4] Charakterystyka produktu leczniczego Diosminex, 500 mg, tabletki powlekane [dostęp: 25.07.2025]
