Dom – drzewo – osoba

autor: Dariusz Poniewozik - psychoterapeuta i ekspert Familie.pl - ZADAJ MU PYTANIE

źródło: Gerald D. Oster, Patricia Gould pt. "Rysunek w psychoterapii" (wyd. GWP)

Te trzy elementy (dom – drzewo – osoba) wywołuja wiele skojarzeń i są akceptowane przez ludzi w każdym wieku.  Podczas badania prosimy aby badany narysował w kolejności dom, drzewo i osobę, nie przekazuje się ządnych dodatkowych komentarzy.
 

DOM
Dom kojarzy się z kwestiami dotyczącymi rodziny i doświadczanej interpersonalnej dynamiki. Wreszcie dom jest reprezentacją miejsca w którym człowiek poszukuje miłości i bezpieczeństwa dla tego tez często w rysunkach osób poszukujących ciepła i uczucia pojawia się komin i wydobywający się z niego dym. Badany po otrzymaniu polecenia narysuj dom, niemal zawsze rysuje budynek z zewnątrz. Aby otrzymać pełny obraz domu, łącznie z jego wnętrzem jest konieczne bezpośrednie polecenie. Na obraz domu wpływają różnice rozwojowe. Dziecko rysując dom, wyraża postawy wobec rodziców i rodzeństwa, natomiast osoba dorosła koncentruje się na rodzinnych relacjach ze współmałżonkiem. Ponadto dzieci poniżej ósmego roku życia zwykle rysuja komin prostopadle do nachylonej płaszczyzny dachu: pionowy komin dowodzi, że dziecko przekroczyło ważny próg w rozwoju poznawczym. Interpretacja powyższego testu powstać może tylko przy uwzględnieniu wszystkich szczegółów każdego z trzech rysunków ( domu, drzewa i osoby ). Oto kilka ważnych elementów w rysunku przedstawiającym dom:
1.    Szczegóły
a.    Podstawowe – Co najmniej jedne drzwi, jedno okno, jedna ściana, dach, komin
b. Dodatkowe ( np. krzaki, kwiaty, ścieżka ) – potrzeba dokładniejszego uporządkowania środowiska, która czasami jest związana z brakiem poczucia bezpieczeństwa lub pragnieniem sprawowania kontroli w kontaktach interpersonalnych
2.   Komin – symbol ciepłych, intymnych związków; czasami związany z symbolika falliczną
a.    Brak komina – Brak ciepła w sferze psychicznej lub konflikty z ważną osobą lub konflikty z ważną osobą płci męskiej
b.    Przesadnie duży – Nadmierne zaabsorbowanie sferą seksualną czy też możliwe tendencje ekshibicjonistyczne
c.    Dużo dymu – Wewnętrzne napięcie
3.    Drzwi
a. Ponad podstawa domu, bez schodów – niedostępność w kontaktach interpersonalnych
b.    Brak drzwi – skrajne trudności w kontaktach z innymi ludźmi
c.    Otwarte – silna potrzeba doświadczania ciepła od świata zewnętrznego
d.    Bardzo duze – nadmierna zależność od innych
e.    Z zamkiem lub zawiasami – potrzeba ochrony emocjonalnej
4.    Płot w Okół domu – potrzeba ochrony emocjonalnej
5.    Rynny – podejrzliwość
6.    Rysunek przylegający do dolnej krawędzi kartki – brak podstawowego poczucia bezpieczeństwa
7.  Dom przedstawiony w perspektywie, widok z dołu – odrzucenie domu lub poczucie, że osiągnięcie pożądanej sytuacji domowej jest niemożliwe
8.   Dom przedstawiony w perspektywie, widok z góry – odrzucenie sytuacji domowej
9.    Dach
a.    Płaski – Brak wyobraźni lub zahamowania emocjonalne
b.    Przesadnie Duzy –Poszukiwanie satysfakcji w fantazjach
10.   Okiennice
a.    Zamknięte – skrajna defensywność i wycofanie
b.    Otwarte – Zdolność do przystosowania w kontaktach interpersonalnych
11.   Ścieżka
a.    Bardzo długa –Ograniczona dostępność
b.   Wąska w pobliżu domu, szeroka na drugim końcu – Osoba powierzchownie przyjazna
12.    Ściany ( ich solidność ) – Bezpośrednio związana z siła ego
13.    Okno
a.    Brak okien – wrogość, wycofanie
b.    Tylko na parterze, na piętrze brak – rozziew między rzeczywistością a fantazją
c.    Z firankami – rezerwa, kontrolowanie siebie
d.    Bez zasłon – Zachowanie otwarte, bezpośrednie

DRZEWO
Narysowane drzewo dostarcza nam istotnych informacji na temat „treści życiowych”, odsłania konkretne sytuacje z przeszłości i sugeruje cechy osobowości badanego. Rysunek drzewa odzwierciedla nieświadome uczucia w stosunku do własnego „ja”. Na drzewo jest łatwiej niż na dom projektować negatywne uczucia do samego siebie; jednocześnie budzi ono mniej bezpośrednich skojarzeń niż ludzka postać. Poniżej wymienię jedynie część możliwych interpretacji na temat rysunku drzewa.
1.    Wyjątkowo duże drzewo – skłonność do agresji
2.    Małe drzewko – poczucie niższości i braku znaczenia
3.    Cienka kreska – poczucie nieprzystosowania, niezdecydowanie
4.  Drzewo składające się tylko z dwóch linii oznaczających pień i z kółka wyobrażającego koronę – impulsywność zmienność
5.    Przesadne podkreślenie pnia – niedojrzałość emocjonalna
6.  Przesadne podkreślenie korony – zahamowanie emocjonalne, myślenie analityczne
7.    Przesadne podkreślenie korzeni – płytkie reakcje emocjonalne, ograniczona zdolność do rozumowania
8.    Szrama, dziupla, złamana gałąź – związek urazem tzn. wypadkiem, chorobą, gwałtem ( czas wydarzenia odpowiada położeniu znaku )
9.    Brak linii przedstawiającej ziemię –podatność na stres
10.    Zaznaczona linia ziemi, brak korzeni – tłumione emocje
11.    Zaczernione płaszczyzny, bardzo ciemne lub mocno zaznaczone – defensywna wrogość lub zachowanie agresywne
12.    Cienka, przerywana kreska – wyraźny niepokój
13.    Dziupla – symbolika seksualna
a.    Mała lub w kształcie rombu – skojarzenia z pochwą
b.  Mała i okrągła – przeżycia napastowania seksualnego lub wczesne doświadczenia seksualne
c.    Mocno zaznaczony kontur – świadczy o większym wpływie urazu
d.  Koncentryczne kręgi wewnątrz – zepchnięcie doświadczenia w przeszłość i „zaleczenie”
e.    Zaczerniona – wstyd związany z doświadczeniem
f.    Duża – zaabsorbowanie kwestią prokreacji
g.  Z małym zwierzątkiem w środku – ambiwalencja dotycząca ojcostwa lub macierzyństwa
 

OSOBA
Tak jak wcześniej pisałem, rysowanie osoby sprzyja uświadomieniu sobie uczuć dotyczących obrazu własnego siebie ( obrazu własnego ciała oraz obrazu własnego „ja” ) pod względem zarówno fizycznym jak i psychologicznym. Do powyższych wyjaśnień dotyczących opisu i analizy rysków związanych z narysowaniem osoby dołączę poniżej kilka wskaźników emocjonalnych pomocnych w analizowaniu człowieka w technice dom – drzewo – osoba:
1.    Ręce – służą do zmiany lub kontrolowania środowiska
a.    Założone na piersiach – wrogość lub podejrzliwość
b.    Trzymane za plecami – pragnienie kontrolowania złości, niechęć do kontaktów interpersonalnych
c.    Brak – Nieprzystosowanie, bezradność
2.    Stopy
a.    Duże – Dążenie do bezpieczeństwa lub męskości
b.    Małe Zależność, stłumione odczuwania
c.    Brak – Brak niezależności
3.    Palce
a.    Długie spiczaste – agresywność, wrogość
b. Zaznaczone pętelkami lub pojedynczą kreską – pragnienie stłumienia agresywnych impulsów
4.    Głowa
a.  Duża – zaabsorbowanie światem wyobraźni, koncentracja na aktywności umysłowej
b.    Mała – Osobowość obsesyjno – kompulsywna, poczucie niższości intelektualnej
c.    Odwrócona tyłem – Tendencje paranoidalne lub schizoidalne
5.    Nogi
a.    Brak –Stłumienie, prawdopodobny lęk przed kastracją
b.    Różnice w wielkości – sprzeczne uczucia dotyczące niezależności
c.    Długie – dążenie do autonomii
d.    Krótkie – upośledzenie życia emocjonalnego
6.    Usta
a.    Przesadnie podkreślone – niedojrzałość, agresywność oralna
b.    Bardzo duże – erotyzm oralny
7.    Ramiona
a.    Nierówne – niestabilność emocjonalna
b.    Szerokie – Zaabsorbowanie odczuwaną potrzebą siły
c.    Kwadratowe – Nadmierna defensywność, wrogość w stosunku do innych ludzi

czytaj część wcześniejszą                                                                czytaj dalej

Co o Twoim dziecku mówi jego rysunek?
 

Test rysunkowy Goodenough – Harrisa
 

Narysuj osobę lub osobę w deszczu
 

Narysuj rodzinę lub na dowolny temat
 

Co mówi kolorystyka dziecięcych prac?