Autor zdjęcia/źródło: Photl.com
Wszystko to składa się na określenie „dojrzałość szkolna” (bądź też „gotowość szkolna”). Dojrzałość szkolna jest osiągnięciem odpowiedniego poziomu rozwoju fizycznego, intelektualnego oraz emocjonalno-społecznego, które pozwalają na podołanie obowiązkom szkolnym.
Rozwój fizyczny
Rozwój powinien przebiegać prawidłowo, według norm przewidzianych dla danego wieku. Niezmiernie ważne jest wykonanie badania lekarskiego, tzw. bilansu sześciolatka.
Trzeba również zwrócić uwagę na poszczególne elementy z zakresu motoryki dużej oraz małej. Brzmi skomplikowanie, ale chodzi przede wszystkim o to, żeby dziecko rozpoczynające edukację szkolną potrafiło:
- biegać, skakać, łapać i rzucać piłkę,
- sprawnie wchodzić i schodzić po schodach,
- jeździć na dwukołowym rowerze,
- samodzielnie ubierać się, myć, zapinać guziki, wiązać sznurowadła,
- prawidłowo trzymać ołówek, odpowiednio mocno naciskać na papier podczas rysowania,
- wycinać nożyczkami,
- rozpoznać choć niektóre litery i cyfry,
- posługiwać się zdecydowanie jedną ręką podczas wykonywania czynności,
- orientować się w przestrzeni, nazywać kierunki i strony ciała oraz nazywać wzajemne położenie przedmiotów na płaszczyźnie (na, za, pod, itd.),
- odwzorowywać według podanego układu (nie odwracać kształtów).
Rozwój intelektualny
Sfera rozwoju intelektualnego zdaje się najbardziej interesować rodziców. Jest on niezmiernie ważny w rozwoju mowy, myślenia, w opanowaniu czytania, pisania i liczenia, w więc w ogólnym powodzeniu szkolnym ucznia. Dziecko dojrzałe do szkoły powinno:
- potrafić skoncentrować uwagę na jednej wykonywanej czynności przez minimum 15 minut,
- rozumieć bardziej złożone polecenia,
- rozpoznawać litery drukowane i składać ze słuchu głoski,
- dzielić wyrazy na sylaby,
- rozpoznawać cyfry od 1 do 9,
- rozumieć pojęcia „więcej”, „mniej”,
- zapamiętywać wierszyki,
- budować proste zdania,
- opisywać krótkie historyjki obrazkowe,
- rozróżniać podstawowe figury geometryczne.
Rozwój emocjonalno-społeczny
Niezmiernie ważna sfera rozwoju, niestety czasami pomijana przez dorosłych podczas wcześniejszego posyłania dziecka do szkoły. Tymczasem osiągnięcie dojrzałości emocjonalno-społecznej pozwoli małemu uczniowi przede wszystkim na adekwatne reagowanie na różne bodźce. W zakres rozwoju emocjonalno—społecznego wchodzi ponadto:
- samodzielność i aktywność, zaciekawienie światem,
- umiejętność nawiązywania kontaktów z rówieśnikami,
- umiejętność współpracowania w grupie,
- zdolność podporządkowania się obowiązującym zasadom i normom.
Rozwój emocjonalno-społeczny umożliwi pracę intelektualną w nowym trybie życia, jakim jest edukacja szkolna.
Dojrzałość szkolna w obrębie tych wszystkim sfer wskazuje dopiero na gotowość bycia uczniem. Musimy jednak pamiętać, że nasze dziecko nie musi być super rozwinięte we wszystkim sferach. Niektóre osiągnięcia mogą przyjść z czasem. Gdyby dojrzałość naszej pociechy znacznie odbiegała od dojrzałości rówieśników, gotowość do szkoły może zostać zbadana (na nas wniosek) przez poradnię psychologiczną-pedagogiczną.
Anna Chmielewska
