Zgodnie z art. 22 § 1 kodeksu pracy przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Z powyższej regulacji pośrednio lub bezpośrednio wynikają podstawowe cechy stosunku pracy, tj. dobrowolność, fakt, że jest to zobowiązanie wzajemne, osobiste świadczenie pracy, charakter odpłatny, wykonywanie pracy "pod kierownictwem" pracodawcy – inaczej mówiąc podporządkowanie pracownika w procesie wykonywania pracy, trwałość świadczenia pracy, jest to stosunek starannego działania a nie stosunek rezultatu, ponoszenie przez pracodawcę ryzyka w procesie pracy.
Istotne znaczenie mają także § 11 i § 12 art. 22 k.p. zgodnie, z którymi jeżeli zawarta umowa dotycząca pracy spełnia wskazane w § 1 cechy stosunku pracy, praca ta zawarta jest na podstawie stosunku prace bez względu na nazwę tej umowy, a także brak możliwości zastąpienia umowy o pracę przez umowę cywilnoprawną, przy jednoczesnym spełnianiu przesłanek wskazujących na wykonywanie stosunku pracy.
Jeżeli uważa Pani, że wykonywana przez Panią praca wypełnia cechy charakterystyczne dla stosunku pracy może Pani wystąpić do właściwego Sądu pracy o stwierdzenie istniejącego stosunku pracy. Wówczas pracodawca będzie zmuszony zawrzeć z Panią właściwą dla danego stosunku pracy umowę, a co za tym idzie Pani prawa i obowiązki będą określane i chronione przez przepisy kodeksu pracy, gdyż do pracownika wykonującego pracę na podstawie stosunku pracy zastosowanie mają przepisy k.p.
Jeśli chodzi o zawieranie klasycznej umowy o dzieło zgodnie z przepisami prawa ta umowa powinna być zawierana przed nawiązaniem stosunku zobowiązaniowego przez strony umowy. Zatem w tym wypadku przed wykonywaniem określonej pracy świadczonej w oparciu o umową o dzieło. W umowie tej powinno być wyszczególnione wynagrodzenie za wykonanie określonej pracy/dzieła określone zgodnie z art. 628, 629, 632 kodeksu cywilnego. W wypadku dochodzenia należnego świadczenia w tym wypadku właściwy będzie Sąd Rejonowy Wydział Cywilny i tutaj należałyby wykazać, iż otrzymane przez Panią świadczenie jest nieekwiwalente do świadczenia wykonanego przez Panią. Na tej podstawie można by spróbować dochodzić roszczenia wyrównującego wynagrodzenie z umowy o dzieło odpowiadającego do wykonanego dzieła.
